Z inicjatywy Związku Pracodawców – Dzierżawców i Właścicieli Rolnych 9 września 2021 r. w Kobylnikach odbyło się czwarte spotkanie z cyklu „Obiad z pracodawcami rolnymi”. W spotkaniu wzięli udział członkowie Zarządu oraz Komisji Rewizyjnej ZPDiWR oraz zaproszeni goście:

• Kamila Błachowicz-Białek – Naczelnik Wydziału Wymogów Podstawowych oraz Ekoschematów w Departamencie Płatności Bezpośrednich Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi;
• Tomasz Figurski – Zastępca Dyrektora Departamentu Płatności Bezpośrednich Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi;
• Dominik Olejnik – Naczelnik Wydziału Mienia Rolnego Skarbu Państwa w Departamencie Nieruchomości Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi; 
• Wiesław Czarnecki – Dyrektor Departamentu Rolnictwa i Geodezji Urzędu Marszałkowskiego Województwa Kujawsko-Pomorskiego;
• Paweł Drzażdżewski – Zastępca Dyrektora Oddziału Regionalnego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa;
• Ryszard Kierzek – Prezes Zarządu Kujawsko-Pomorskiej Izby Rolniczej;
• Paweł Skonieczek – Zastępca Dyrektora Wydziału Infrastruktury i Rolnictwa Kujawsko-Pomorskiego Urzędu Wojewódzkiego; 
• Grzegorz Smytry – Dyrektor Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Bydgoszczy;
• Ryszard Zarudzki – Dyrektor Kujawsko-Pomorskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Minikowie;
• Stanisław Zimnicki – Dyrektor Oddziału Terenowego Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa w Bydgoszczy.

Spotkanie otworzył Roman Wiatrowski Prezes Zarządu Związku zaprezentował przedstawicieli ZPDiWR oraz serdecznie powitał zaproszonych gości.

W pierwszej części została omówiona druga wersja Planu Strategicznego WPR 2023–2027.

Na początku głos zabrał Tomasz Figurski (Zastępca Dyrektora Departamentu Płatności Bezpośrednich Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi). Przypomniał, że uwagi do Planu Strategicznego WPR 2023–2027 można zgłaszać do 15 września br.

„Jedną z dużych nowości, jeśli chodzi o przepisy dotyczące płatności bezpośrednich, jest definicja rolnika aktywnego zawodowo” – zaznaczył Figurski i przedstawił listę sposobów weryfikacji aktywności rolników. Dalej omówił planowane wsparcie w płatnościach bezpośrednich: „Będzie podstawowe wsparcie dochodów do celów zrównoważoności (to jest odpowiednik naszej płatności podstawowej), uzupełniające wsparcie dochodów do celów zrównoważoności (odpowiednik naszej płatności dodatkowej), wsparcie dochodów dla młodych rolników, wsparcie związane z produkcją w trzynastu sektorach, nowością są programy na rzecz klimatu i środowiska i przejściowe wsparcie”. Zaznaczył też, że UE przyjęła, że w definicji „młodego rolnika” powinien mieścić się wymóg kierunkowego wykształcenia, natomiast strona polska proponuje, aby na poziomie dopłat podstawowych obniżyć wymagania (wykształcenie na poziomie ponadpodstawowym lub trzyletni staż pracy w rolnictwie). Natomiast w drugim filarze, w którym premie są wyższe, to wymagania stawiane młodym rolnikom też będą odpowiednio wyższe. O płatnościach związanych z produkcją Figurski powiedział: „Planujemy utrzymać płatności we wszystkich sektorach, które były stosowane dotychczas. Jedyną zmianą są zmiany w płatnościch do bydła i do krów – wskazano limit stada do 50 sztuk”.

Silvana Oczkowska (członek Zarządu ZPDiWR) nadmieniła, że gospodarstwa na wydzierżawionych gruntach Skarbu Państwa, które m.in. obecni na spotkaniu członkowie ZPDiWR prowadzą, są gospodarstwami hodowlanymi krów mlecznych. Są to ziemie, które nie nadają się pod uprawy i było to uwzględniane przy umowach dzierżawy wraz z podaniem liczby bydła na jeden hektar. „Więc jak teraz pogodzić gospodarowanie na tych gruntach i hodowlę bydła z nowymi rozporządzeniami” – zapytała.

Tomasz Figurski odniósł się do pytań zadanych przez uczestników spotkania, a następnie omówił ekoschematy. „Płatności są liczone na podstawie dodatkowych kosztów, które trzeba ponieść na przedsięwzięcie danej taktyki, lub utraconych korzyści z tytułu takiego działania i w większości przypadków będą płacone do tej powierzchni, na której dana praktyka będzie stosowana. Mamy propozycję 17 ekoschematów” – powiedział i zaprezentował krótko każdy z nich:

1. Obszary z roślinami miododajnymi.
2. Ekstensywne użytkowanie TUZ z obsadą zwierząt.
3. Międzyplony ozime/Wsiewki śródplonowe.
4. Opracowanie i przestrzeganie planu nawożenia / narzędzie FAST.
5. Zróżnicowana struktura upraw.
6. Wymieszanie obornika na gruntach ornych w ciągu 12 godzin od aplikacji.
7. Stosowanie płynnych nawozów naturalnych innymi metodami niż rozbryzgowo, tj. w formie aplikacji doglebowej.
8. Uproszczone systemy uprawy.
9. Zagospodarowanie resztek pożniwnych w formie mulczu (matowania).
10. Utrzymanie zadrzewień śródpolnych.
11. Utrzymanie systemów rolno-leśnych.
12. Retencjonowanie wody na trwałych użytkach zielonych.
13. Przeznaczenie 10% powierzchni UR w gospodarstwie na obszary nieprodukcyjne.
14. Prowadzenie produkcji roślinnej w systemie Integrowanej Produkcji Roślin.
15. Biologiczna ochrona upraw.
16. Rolnictwo ekologiczne.
17. Dobrostan zwierząt.

Kamila Błachowicz-Białek (Naczelnik Wydziału Wymogów Podstawowych oraz Ekoschematów w Departamencie Płatności Bezpośrednich Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi) dodała, że „wszystkie ekoschematy to jest wymóg unijny. One muszą realizować cele środowiskowe. […] Mają wpływać na bioróżnorodność, zmiany klimatu, ochronę zasobów naturalnych – gleba, woda, powietrze”.

Żywą reakcję wzbudziła propozycja konieczności nakrywania składowanego obornika. Uczestnicy spotkania zauważyli, że obornika z zasady się nie nakrywa, gdyż tylko wtedy ma szansę stać się pełnowartościowym nawozem. Natomiast nakryty obornik pleśnieje i potem ta pleśń i toksyny dostają się do upraw, zwykle ekologicznych.

Prezes Zarządu ZPDiWR przypomniał, że: „cały czas istnieje problem budynków dzierżawionych, budynków inwentarskich, niezabytkowych, trzeba się tym zająć, bo szkoda pieniędzy na coś, co nie jest zabytkiem”. Dodał też, że przedłużanie umów dzierżaw na mniej niż 15 lat (ostatnio zdarzają się np. na zaledwie 5 lat) utrudnia planowanie wieloletnich działań w gospodarstwach.

Dominik Olejnik (Naczelnik Wydziału Mienia Rolnego Skarbu Państwa w Departamencie Nieruchomości Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi) podkreślił, że każdy przypadek rozpatrywany jest osobno i zarządzenia nie określają minimalnego ani maksymalnego czasu, na jaki może być przedłużona umowa dzierżawy. Dodał, że w najbliższym czasie powinny być rozpoczęte prace nad przepisami dotyczącymi nieruchomości.

Silvana Oczkowska nadmieniła, że wielkie gospodarstwa tworzą przychód państwa i działają dla dobra wszystkich, także poprzez produkcję zdrowej żywności na bazie rozsiewanego zdrowego obornika. A proponowane w Planie Strategicznym rozwiązania będą szkodliwe nie tylko dla dużych gospodarstw, lecz także dla ich pracowników, dla społeczności wiejskiej, która jest organicznie związana z tymi gospodarstwami poprzez wspólną pracę.

Prezes Zarządu ZPDiWR napomknął, że tam, gdzie zaprzestano produkcji zwierzęcej, powstają tereny, na których można by utworzyć zbiorniki retencyjne, tak potrzebne obecnie w Polsce.

Ryszard Zarudzki (Dyrektor Kujawsko-Pomorskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Minikowie) przestawił najbliższe planowane wydarzenia i zachęcił, żeby podpisywać umowę z ośrodkiem na stworzenie gospodarstw demonstracyjnych. Powiedział, że współpraca z dużymi producentami zostanie otwarta prawdopodobnie 19 września br. i wtedy zostanie ogłoszony Mistrz AgroLigi w kategorii przedsiębiorca, dzierżawca, właściciel rolny. Mówił dalej, że skoro „podstawowe dopłaty, jeśli nie skorzysta się z ekoschematów, będą niższe o 25%, to trzeba myśleć, co zrobić, żeby wyrównać do tego, co się ma do tej pory”.

Uczestnicy spotkania zauważyli również, że polskie gospodarstwa produkujące mięso znajdują się w dramatycznej sytuacji. Rynek zbytu zalewany jest tanim mięsem z zagranicy.

Grzegorz Smytry (Dyrektor Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Bydgoszczy) omówił inwestycje związane z gospodarką wodną. Wyjaśnił też, że na tworzenie oczek wodnych w gospodarstwie nie potrzeba zezwolenia, trzeba to jedynie zgłosić na arkuszach aktywnych, które są dostępne na stronie RZGW.

Wiesław Czarnecki (Dyrektor Departamentu Rolnictwa i Geodezji Urzędu Marszałkowskiego Województwa Kujawsko-Pomorskiego) mówił o sukcesach w budowie dróg dojazdowych do pól, o ochronie gruntów rolnych, o próbach wyłączenia najlepszych gruntów rolnych z przeznaczenia pod inwestycje budowlane, o rekultywacji terenów i tworzeniu oczek wodnych, o dofinansowaniu prac rolniczych.

Paweł Drzażdżewski (Zastępca Dyrektora Oddziału Regionalnego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa) omówił sprawy wniosków o dofinansowanie rozpatrywanych przez ARiMR – jest wsparcie m.in. dla pszczelarzy, dla gospodyń wiejskich.

Ryszard Zarudzki natomiast dodał, że 3 września br. został już ogłoszony nowy zmieniony program rozwoju obszarów wiejskich, będzie też możliwość przeznaczenia środków na meliorację.

Paweł Skonieczek (Zastępca Dyrektora Wydziału Infrastruktury i Rolnictwa Kujawsko-Pomorskiego Urzędu Wojewódzkiego) mówił, że „wojewoda stara się wspierać obszary wiejskie przez np. wsparcie spółek wodnych, to nie jest wsparcie tylko rolników, ale obszarów wiejskich, ponieważ jeśli zadbamy o prawidłowe funkcjonowanie urządzeń melioracyjnych, to uchroni to tereny wiejskie. W tym roku dla spółek wodnych wojewoda przekazał prawie 4,5 mln zł (łącznie z poprzednią kadencją i obecnie trwającą jest to prawie 26 mln zł)”. Wspomniał też, że niekorzystne zjawiska atmosferyczne, takie jak susza w poprzednich latach, a w tym roku deszcz nawalny, również źle wpływają na kondycję rolnictwa w Polsce.

Stanisław Zimnicki (Dyrektor Oddziału Terenowego Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa w Bydgoszczy) dodał tylko, że sprawy między rolnikami a KOWR-em są ustalane na bieżąco, a z okazji dożynek przekazał życzenia pomyślności na kolejny rok.

Ryszard Kierzek (Prezes Zarządu Kujawsko-Pomorskiej Izby Rolniczej) nadmienił, że przy okazji uroczystości dożynkowych w Toruniu został odsłonięty obelisk mówiący o martyrologii rolników Pomorza w czasie II wojny światowej i że zapomina się o poświęceniu rolników w czasie wojny. Mówił też o planowanych spotkaniach z rolnikami, o konkursach dla rolników, m.in. o konkursie „Agricola – Syn Ziemi”, i zachęcał dzierżawców do uczestnictwa w kolejnych edycjach. Wspomniał także o trudnej sytuacji producentów trzody chlewnej. Spotkanie zakończył Roman Wiatrowski (Prezes Zarządu ZPDiWR). Podziękował wszystkim za wystąpienia i dyskusję i zaprosił na kolejne spotkanie, które odbędzie się za 2 miesiące.